Her şehrin, yörenin kendine has bir kültürü, tarihi vardır. Herkesin mümkün olduğunca bu kültürleri, tarihleri ve tarihi yapıları öğrenmesini, bu tarihi yapıları ziyaret etmelerini tavsiye ederim. Bu anlamda bende bu hafta ki yazımda İzmit’in tarihine yapmış olduğum yolculuğa yer veriyorum.
İstanbul yönünden İzmit’e gelirken ilk önce, gelenlere hoşgeldiniz dercesine İzmit Saat Kulesi gelenleri karşılamaktadır. İzmit Saat Kulesi hem ilin hem de şehrin sembolleri arasındadır.
Eylül 1902’de 2. Abdulhamid’in tahta çıkışının 25. yıl dönümünü anma amacıyla, İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım Bey’in girişimiyle İzmit Belediyesi tarafından Mimar Vedat Tek’e projesi oluşturulup, Mihran Azaryan’a yaptırılmıştır.
Osmanlı mimarisi tarzında bir yapı olan İzmit Saat Kulesi’nde neoklasik ve İslam mimarisi ayrıntıları kullanılmıştır. Kule, iki kare prizmadan oluşur. Yapının çatısı piramidal koni şeklindedir.
İzmit Saat Kulesi’nin hemen ön kısmında İzmit Atatürk Heykeli bulunmaktadır. İzmit Atatürk Heykeli, Cumhuriyetin 10. yıldönümü törenine yetiştirilecek şekilde 1933 yılında, bronz malzemeden, Mimar heykeltraş Nijat Sirer’e yaptırılmıştır.
Yine İzmit Saat Kulesi’nin arkasında, tepenin başında Av Köşkü ( Kasr-ı Hümayun Sarayı ) karşılar. Av Köşkü, 4. Murat döneminde inşa edilmiştir. Son şeklini Abdulaziz devrinde almış olup, Osmanlı Devleti’nde İstanbul dışında yapılan tek küçük saray olarak bilinir.
Bina, Milli Mücadele yıllarında Mustafa Kemal Atatürk ‘ün gerçekleştirdiği iki önemli toplantıya ev sahipliği yapmıştır. 1967’den beri müze olarak hizmet vermekte olup, mimarı Garabet Amira Balyan’dır.
Av Köşkü’nün arka kısmında kalan, İzmit’in ilk mahallesi olan Akçakoca Mahallesine ait bir tarih koridoru bulunmaktadır. Bu koridor tarihi yapıları ile ayakta kalmaya çalışan Kapanca Sokak ile başlamaktadır. Bu tarihi koridor üzerinde, tarihi köşkler ve konaklar bulunmaktadır.
Bunlardan birisi Selim Sırrı Paşa Konağı. Bu konak İzmit Mutasarrıfı Selim Sırrı Paşa tarafından 1892’de yapılmıştır. Ahşap ve kâgir bir yapı olup iki kat ile çatı katından meydana gelir. Bahçe duvarlarında Antik Roma döneminden kalma arkeolojik eserler kullanılmıştır. Konağın iç kısmında kalemişi bezemeler yer alır.
Bir diğeri Portakal Hafız Konağı’dır. Bu konak 1860’da dönemin valisi Mutasarrıf Hasan Paşa tarafından yapıldığı bilinmektedir. 1924’te Mustafa Kemal Atatürk bu binada konaklamıştır.
Bu tarihi Kapanca Sokaktan yukarı çıkıldığı zaman tarihi Yumurtacı Camii bizleri karşılar. Bu cami 1631 yılında Yumurtacı Muhammet Ali Ağa tarafından yapılmıştır.
Kapanca Sokaktan yine devam ettiğimiz zaman, yukarıda düzlükte İzmit’in muhteşem manzarası seyredilebilir. Hemen bu bölgede Kayı Obası müzesi bulunmaktadır. Kayı Obasının karşısında Akçakoca DereCamii bulunmaktadır. Gazi Akçakoca şehri kuşattığı sırada yaptırılmış olup, İzmit’in ilk camisidir. Caminin yanında Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa adına yapılan Süleyman Paşa Hamamı bulunmaktadır.
Akçakoca Dere Camii’nin arka sokağından yukarı doğru çıkıldığında eski tarihi İzmit (Nikomedia) kalesinin kalıntıları bizleri yer yer karşılamaktadır. Nihayetinde yokuşu çıktığımız zaman İzmit’in tarihi camilerinden olan Orhan Camii bizleri karşılar.
Orhan Camii, Osmanlı sultanı Orhan Gazi adına şehrin ilk sancakbeyi olan oğlu Süleyman Paşa tarafından yaptırılmıştır. İzmit şehrinin 1332’de Osmanlıların yönetimine girmesinden sonra bölgeye inşa edilen ve günümüze kadar gelebilmiş olan ilk camidir. Cami, Türkiye’de kılıçla hutbe verme geleneğinin yaşatıldığı bir kaç camiden birisidir.
İzmit’in çarşısına indiğimiz zaman, eskiden trenyolu; günümüzde ise yürüyüş yolu olarak kullanılan yol boyunca İzmit Mutasarrıfı Selim Sırrı Paşa tarafından dikilen tarihi çınar ağaçlarının altında güzel bir yürüyüş yapılabilir.
Yürüyüş yolu üzerinde iki tane İzmit’in sembollerinden, tarihi camilerinden Fevziye Camii ve Yeni Cuma (Pertev Paşa) Camii bulunmaktadır.
Fevziye Camii, Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. “Fevziye” adını 2. Mahmut devrinde Osmanlı Kaptanı deryalarından Ahmet Fevzi Paşa tarafından yeniden inşa edilmesinden sonra aldı.
Yeni Cuma ( Pertev Paşa) Camisi ise, Sultan Süleyman ve 2. Selim döneminde Osmanlı veziri olarak görev yapan Pertev Mehmet Paşa için 1579’da yapılmıştır.
İzmit şehri yine bir çok görülmeye değer tarihi yapıya sahip bir şehirdir. Şehrin gezdiğimiz yerlerini mümkün olduğunca, kısa notlarla anlatmaya çalıştık. Yine tarihi yerleri gezmeye ve araştırmaya devam edeceğiz.
Bu tarihi yerleri tefekkür ederek dolaşırsak, bizlere tarihi bilinç ve şuur kazanmamıza vesile olabileceğine inanıyorum. Bu anlamda tarihi yerleri gezerek tarihe doğru yolculuk yapmak çok anlamlı bir hareket olduğunu düşünmekteyim. Bu tarihi yapıları, tarihi şuuru ve tarih sevgisini gelecek nesillere de aktarabilmemizi dilerim.
Köşe Yazarları
Haber
